Έχοντας υπ’ όψη μου ορισμένα βασικά πράγματα για το θέμα της ουσιοεξάρτησης, των ναρκωτικών, και, ακόμη, επειδή πολλές φορές κάποια άτομα, συνάνθρωποι, αδελφοί μας, έχουν υποδουλωθεί σε κάποιο πάθος το οποίο τους «τραβάει από τη μύτη» και τους οδηγεί ακόμη και στη φυλακή, σκέφτηκα να κάνουμε λόγο σ’ αυτό το σύντομο άρθρο για την ΕΞΑΡΤΗΣΗ με γράμματα κεφαλαία, πού την ορίζουμε σε σχέση με το Θεό, και τις διάφορες εξαρτήσεις που συνήθως είναι εμπαθής προσκόλληση σε πράγματα και καταστάσεις, συμφέροντα ή επιδιώξεις, διάφορα πάθη και κακές συνήθειες και, τέλος, ακόμη και πρόσωπα.
Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ από το Θεό
Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ από το Θεό είναι δεδομένη. Είμαστε πλάσματα Του, δημιουργήματα Του και μαζί με εμάς ολόκληρο το σύμπαν, ο υλικός και πνευματικός κόσμος (άγγελοι) είναι κάτω από την πρόνοια Του και κινούνται μέσα στους κανόνες πού έθεσε ο Θεός με την πράξη της Δημιουργίας.
Βέβαια, επειδή ο άνθρωπος είναι ον λογικό, προικισμένο με βούληση και ελευθερία, μπορεί, όποτε το θέλει, να πορεύεται αγνοώντας τη βούληση του Θεού, το θεϊκό Νόμο και μάλιστα να εναντιώνεται απέναντι στο Θεό και το Νόμο Του. Έτσι ξεκίνησε η πρώτη αμαρτία και έτσι συνεχίζεται κάθε αμαρτία. Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι πού σέβονται το Νόμο του Θεού και θέλουν να είναι πάντα κοντά Του, που μοιάζουν σαν εξαρτημένοι από το Θεό.
Όμως η σχέση αυτή είναι σχέση αγάπης, η οποία φέρνει τον άνθρωπο όλο και πιο κοντά στο Θεό και ταυτόχρονα πιο κοντά στον άνθρωπο.
Ας δούμε όμως λίγο μερικά χαρακτηριστικά αυτής της σχέσης.
Πρώτα πρώτα η σχέση μας με το Θεό και το Νόμο Του λειτουργεί σαν καθρέπτης. Δηλαδή όσο ο άνθρωπος στρέφεται προς το Θεό και το Νόμο Του, τόσο περισσότερο βλέπει τη δική του εσωτερική πτώχεια, τις αδυναμίες του.
Αυτό σημαίνει ότι βαθαίνει η αυτοσυνειδησία του, καταλαβαίνει καλύτερα το πνευματικό χάλι του και αποφασίζει, αν είναι τίμιος με τον εαυτό του, να διορθωθεί, να γίνει καλύτερος. Και όταν φτάνει σε τέτοιες καταστάσεις αυτοκριτικής, τότε είναι πιο επιεικής στις κρίσεις του για τους άλλους και πιο πρόθυμος και αποφασιστικός να κάνει καλύτερες σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Δηλαδή η σχέση του με το Θεό τον κάνει προσωπικά καλύτερο άνθρωπο και σωστότερο στις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Ο άνθρωπος, επομένως, όταν τα βρει με το Θεό, τότε τα βρίσκει με τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του. Οι άλλες εξαρτήσεις οι διάφορες άλλες εξαρτήσεις, συνήθως εμπαθείς, κλείνουν τον άνθρωπο στον εαυτό του, τον φυλακίζουν μέσα στο ίδιο το εγώ του. Δηλαδή ο άνθρωπος, πού είναι κυριευμένος από οποιοδήποτε πάθος δεν βλέπει «πέρα από τη μύτη του», δεν βλέπει ούτε τι γίνεται μέσα του ούτε τι γίνεται δίπλα του και ασφαλώς αδυνατεί να προσεγγίσει το Θεό. Με άλλα λόγια αϋτοφυλακίζεται.
Όλοι μας το ξέρουμε ότι κυκλοφορούν ελεύθερα πολλοί τέτοιοι «φυλακισμένοι», δηλαδή άνθρωποι πού δεν ξέρουν να κάνουν τίποτε άλλο άπό το να ικανοποιούν κάποιο συγκεκριμένο πάθος τους. Από εκεί και πέρα, αν αυτή τους ή εμπάθεια αντιβαίνει στο νόμο της πολιτείας, μπορεί να φτάσουν και στις φυλακές.
Όμως παραμένει ένα ερώτημα που έχει μέσα του και το στοιχείο της αγανάκτησης: γιατί, βρε αδελφέ, δεν καταλαβαίνουμε ότι η προσκόλληση στα πάθη είναι εξάρτηση καταστροφική, είναι τύφλωση πνευματική, που μας κάνει ανίκανους να δούμε σωστά τον εαυτό μας, τη σχέση μας με το Θεό και τους συνανθρώπους; Την απάντηση πρέπει να τη δίνουμε καθημερινά όλοι μας και δεν είναι άλλη από την αποφασιστική μας στάση: να πούμε ναι στην ΕΞΑΡΤΗΣΗ – σχέση με το Θεό, πού μας ελευθερώνει και όχι σε οποιαδήποτε εξάρτηση πού μας βυθίζει σε απέραντο σκοτάδι, μας φυλακίζει.
Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι πού σέβονται το Νόμο του Θεού και θέλουν να είναι πάντα κοντά Του, πού μοιάζουν σαν εξαρτημένοι από το Θεό. Όμως ή σχέση αυτή είναι σχέση αγάπης, ή οποία φέρνει τον άνθρωπο όλο και πιο κοντά στο Θεό και ταυτόχρονα πιο κοντά στον άνθρωπο.
Ας δούμε όμως λίγο μερικά χαρακτηριστικά αυτής της σχέσης.
Πρώτα πρώτα η σχέση μας με το Θεό και το Νόμο Του λειτουργεί σαν καθρέπτης. Δηλαδή όσο ο άνθρωπος στρέφεται προς το Θεό και το Νόμο Του, τόσο περισσότερο βλέπει τη δική του εσωτερική πτώχεια, τις αδυναμίες του. Αυτό σημαίνει ότι βαθαίνει η αυτοσυνειδησία του, καταλαβαίνει καλύτερα το πνευματικό χάλι του και αποφασίζει, αν είναι τίμιος με τον εαυτό του, να διορθωθεί, να γίνει καλύτερος. Και όταν φτάνει σε τέτοιες καταστάσεις αυτοκριτικής, τότε είναι πιο επιεικής στις κρίσεις του για τους άλλους και πιο πρόθυμος και αποφασιστικός να κάνει καλύτερες σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Δηλαδή η σχέση του με το Θεό τον κάνει προσωπικά καλύτερο άνθρωπο και σωστότερο στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Ο άνθρωπος, επομένως, όταν τα βρει με το Θεό, τότε τα βρίσκει με τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του.
Οι άλλες εξαρτήσεις
Οι διάφορες άλλες εξαρτήσεις, συνήθως εμπαθείς, κλείνουν τον άνθρωπο στον εαυτό του, τον φυλακίζουν μέσα στο ίδιο το εγώ του. Δηλαδή ο άνθρωπος, πού είναι κυριευμένος από οποιοδήποτε πάθος δεν βλέπει «πέρα από τη μύτη του», δεν βλέπει ούτε τι γίνεται μέσα του ούτε τι γίνεται δίπλα του και ασφαλώς αδυνατεί να προσεγγίσει το Θεό. Με άλλα λόγια αυτοφυλακίζεται. Όλοι μας το ξέρουμε ότι κυκλοφορούν ελεύθερα πολλοί τέτοιοι «φυλακισμένοι», δηλαδή άνθρωποι που δεν ξέρουν να κάνουν τίποτε άλλο από το να ικανοποιούν κάποιο συγκεκριμένο πάθος τους. Από εκεί και πέρα, αν αυτή τους η εμπάθεια αντιβαίνει στο νόμο της πολιτείας, μπορεί να φτάσουν και στις φυλακές.
Όμως παραμένει ένα ερώτημα που έχει μέσα του και το στοιχείο της αγανάκτησης: γιατί, βρε αδελφέ, δεν καταλαβαίνουμε ότι ή προσκόλληση στα πάθη είναι εξάρτηση καταστροφική, είναι τύφλωση πνευματική, που μας κάνει ανίκανους να δούμε σωστά τον εαυτό μας, τη σχέση μας με το Θεό και τους συνανθρώπους;
Την απάντηση πρέπει να τη δίνουμε καθημερινά όλοι μας και δεν είναι άλλη από την αποφασιστική μας στάση: να πούμε ναι στην ΕΞΑΡΤΗΣΗ – σχέση με το Θεό, που μας ελευθερώνει και όχι σε οποιαδήποτε εξάρτηση που μας βυθίζει σε απέραντο σκοτάδι, μας φυλακίζει.
Πρωτοπρ. Κων/νος Καραϊσαρίδης