Άγια Μετέωρα, η Θηβαΐδα των Σταγών, η μεγαλύτερη και σημαντικότερη ορθόδοξη μοναστική πολιτεία του ελλαδικού χώρου μετά το Άγιο Όρος. Στο βορειοδυτικό τμήμα της θεσσαλικής γης από τα πανάρχαια χρόνια υψώνονται επιβλητικοί και περήφανοι οι πέτρινοι θεόπλαστοι γίγαντες της Άγιας Λιθούπολης, ανάμεσα στην οροσειρά της Πίνδου και των Χασίων, εκεί που τα νερά του Πηνειού αρχίζουν να διασχίζουν το θεσσαλικό κάμπο, θεόσταλτοι πύργοι, ακοίμητοι φρουροί της Καλαμπάκας και του Καστρακίου.
Το πέτρινο δάσος των Αγίων Μετεώρων συνθέτει ασύλληπτο σε μεγαλοπρέπεια θέαμα και αποτελεί ένα από τα θαυμαστότερα και υποβλητικότερα γεωλογικά φαινόμενα του πλανήτη μας. Η επικρατέστερη θεωρία υποστηρίζει, ότι η δημιουργία των πανύψηλων βράχων οφείλεται σε έναν δελτογενή κώνο, αποτελούμενο από ποταμίσια βότσαλα και
ασβεστολιθικό υλικό, πού εκβάλλονταν στην αρχέγονη θεσσαλική λίμνη. Μετά τη γεωλογική απόσχιση του Ολύμπου και της Όσσας, τα νερά της λίμνης άποτραβήχτηκαν στο Αιγαίο μέσα από την κοιλάδα των Τεμπών. Οι σεισμοί, η διάβρωση των βροχών καί των ανέμων με το πέρασμα του χρόνου απογύμνωσαν το δελτογενή κώνο από τα σαθρά υλικά, αφήνοντας τεράστιους ακανόνιστους συμπαγείς ογκόλιθους, ύψους μέχρι τετρακοσίων μέτρων!
Στις απάτητες αυτές κορυφές των απόκρημνων βράχων επέτρεψε ό Πανάγαθος θεός να εγκαταβιώσει ο ένδεδυμένος το αγγελικό σχήμα ασκητής, παραμένοντας συνεχώς φωτεινός οδοδείκτης της βασιλείας του θεού.
Οι αγιοβάδιστοι τούτοι βράχοι, οι ατενίζοντες τον ουρανό, έλαβαν το όνομα “Μετέωρα” από τον Όσιο Αθανάσιο το Μετεωρίτη (κτίτορα της Μονής Μεγάλου Μετεώρου) το 14ο αι.
Τα Άγια Μετέωρα κατέστησαν έκτοτε τόπος άσκησης, ιδρώτων, πόνων, προσευχών, νηστείας, μαρτυρία Χριστού, ακοίμητη λυχνία της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας.
Η Μοναστική ζωή μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι Νεοσύστατος θεσμός, είναι η πεμπτουσία του Χριστιανισμού, η τελειότερη και συνεπέστερη αυτοέκφρασή του. Έχει τις ρίζες της στην αποστολική εποχή και βασικούς θεμελιωτές της το Μέγα Αντώνιο και τον ‘Αγιο Βασίλειο.
Προϋποθέτει ειδική κλήση και ειδικό χάρισμα του Αγίου Πνεύματος. Σκοπός του Μοναχισμού είναι ο αγιασμός, η σωτηρία της ψυχής, η αφοσίωση στο θεό, μέσω της υπακοής, της άσκησης και της προσευχής. “Τι γαρ ωφελείται άνθρωπος εάν τον κόσμον όλον κερδίση, την δε ψυχήν αυτού ζημιώσει ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;”. Οι Μοναχοί κοπιάζουν μέρα-νύχτα με εγκράτεια, αγρυπνία, εργασία, δεόμενοι υπέρ της σωτηρίας του σύμπαντος κόσμου με πολύωρες θερμές προσευχές, λειτουργίες, δεήσεις καί παρακλήσεις. Την όλη βιοτή του Μοναχού, μακριά από τίς εγκόσμιες μέριμνες, χαρακτηρίζει η παρθενία, η ακτημοσύνη, η υπακοή, η ταπείνωση, ο διαρκής αγώνας προς τη θέωση.
Τα πρώτα ίχνη της ιστορίας των Αγίων Μετεώρων χάνονται στην αχλύ των μύθων και των παραδόσεων. Φαίνεται, πως από τον 11ο ήδη αι. οι πρώτοι ερημίτες έγκαταβίωναν στα κοιλώματα των διάσπαρτων βράχων, “εν ερημίαις πλανώμενοι και ορέσι και σπηλαίοις και ταίς οπαίς της γης”. Περί τα τέλη του 11ου και στις αρχές του 12ου αι. συγκροτήθηκε υποτυπώδης μικρή ασκητική πολιτεία, η Σκήτη της Δούπιανης ή των Σταγών, με κέντρο λατρείας το “Κυριακό” της σκήτης, το ναό της Θεοτόκου, που βρίσκεται αριστερά της Μονής του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Η ιερά μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά (από την ιστοσελίδα της)
Στο “Κυριάκο” συγκεντρώνονταν οι απόκοσμοι ερημίτες και ασκητές από τις σπηλιές των βράχων, τα προσευχάδια και τις “κέλλες”, τα ασκηταριά και τις εγκλείστρες τις Κυριακές και τις γιορτές, για να τελέσουν από κοινού την καθιερωμένη λατρεία στον Ύψιστο Δημιουργό. Μία από τις πιο ηγετικές μορφές του Μετεωρικού μοναχισμού στα τέλη του 14ου αι. είναι ο “πρώτος” της σκήτης και καθηγούμενος της Μονής Δούπιανης Νείλος.
Μεγάλη μορφή του Ορθόδοξου μοναχισμού, που η εκκλησία μας τον ανακήρυξε άγιο, είναι ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο οποίος το 14ο αι. συγκροτεί το πρώτο οργανωμένο μοναστικό κοινόβιο στο Μεγάλο Μετέωρο.
Από τότε και μέχρι σήμερα, για 600 ολόκληρα χρόνια, η λυχνία του μοναχισμού στους θεοφρούρητους βράχους των Μετεώρων παραμένει ακοίμητη, συνοδευόμενη από τη χορεία Οσίων, Ασκητών και Μαρτύρων. Το 16ο αι., πού έχουμε τη μεγαλύτερη ακμή της Μετεωρίτικης μοναστικής πολιτείας, λειτουργούν είκοσι τέσσερις μονές.
Σήμερα σώζονται ακέραιες και λειτουργούν οι ιερές Μονές του Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού), του Βαρλαάμ (Αγίων Πάντων), της Αγίας Τριάδος, του Αγίου Στεφάνου [“Ν”: από εκεί η διπλανή φωτο της γερόντισσας Χριστονύμφης], Ρουσάνου (Αγίας Βαρβάρας) και του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Συντηρούνται καλά κτιριακά, της Υπαπαντής, του Αγίου Νικολάου Μπάτοβα ή Κοφινά, καθώς και άλλες δύο, που διατηρούν το μικρό τους ναό στο κοίλωμα των βράχων, του Αγίου Αντωνίου και του Αγίου Πνεύματος. Είναι εντελώς ερειπωμένες, ή χωρίς κανένα ίχνος, του Αγίου Δημητρίου, της Υψηλοτέρας η Καλλιγράφων, του Αγίου Γεωργίου Μανδηλά και των Αγίων Αποστόλων.
Τα Άγια Μετέωρα είναι στο συνολό τους Αγία Γη, είναι χώρος ιερός, θεοπρόβλητος και θεοσκέπαστος. Κάθε βράχος, σπηλιά και χαράδρα έχει ευλογία θεού.
Τα Άγια Μετέωρα είναι τα προπύργια της πίστεως και της Ορθοδοξίας, κιβωτός πολύτιμη των θρησκευτικών και εθνικών μας παραδόσεων, όπως έχουν καθιερωθεί με την υπερεξακοσιόχρονη ιστορία και προσφορά τους.
Τα Άγια Μετέωρα αποτελούν παγκόσμιο μνημείο της ανθρωπότητας, προστατευόμενο από την UNESCO, για τη χριστιανική, ιστορική, αρχιτεκτονική, αγιογραφική και γεωλογική μαρτυρία τους.
Από το 1995 με νόμο της πολιτείας η περιοχή των Μετεώρων αναγνωρίζεται ως τόπος ιερός, αναλλοίωτος και απαραβίαστος.
Σήμερα οι Μονές των Αγίων Μετεώρων συνεχίζουν τη μακρά παράδοση, προσφέρουν πλούσιο πνευματικό, ιεραποστολικό, εθνικό και κοινωνικό έργο και αποτελούν αστείρευτες πηγές ψυχικής ανάτασης και πνευματικής ενίσχυσης.